Ein liten dråpe - ei stor flo

Vill. Vakker. Våt.

Det finst nesten ingen adjektiv som ikkje kan brukast til å beskrive deg.

Du har vore ettertrakta all din dag, ikkje tvil om det. I dei tørre dalstrøka sto folk spredt ute på jorda med kvar si skjeltreko og skvetta deg møysomleg i kring for å få det grøne til å vekse. Dei få dråpene dei hadde tilgjengeleg var verd si vekt i gull. Elvane rann hissige på den tida og, men det var langt mellom kvar nye forsyning.

Nå lever vi i ei anna tid og noko har skjedd med klima. Skal vi tru media så speler vi russisk rullett, kvar bidige dag. Ekstremvær verkar til å vere like vanleg som duskregn i Bergen, og vi er mest spente på om vi skal ta med paraply eller kjetting og lodd når vi skal ut og gå.

Vilter. Blå. Fast. Tjukk. Flytande.

Det seier seg sjølv

På vinteren er du alle sin beste venn, og dei fleste fjell- folk veit å nytte seg av deg. På sommaren er det annleis. Vi som kjem frå dei øvste dalstrøka har ikkje heilt lært å hanskast med deg, og nærkontakt er ingen spesielt tjent med. Sett bort frå reint odørmessige tiltak. Når ein veks opp med fjell på alle kantar, er det naturleg at ein ikkje får dei heilt nødvendige verktya for å bli ei sylfide i vatnet. På skulen hadde vi symjing (fordi vi måtte) kanskje ein gong i halvåret. Då låg vi mest på basseng- kanten og sprella. Til og med læraren tykte det var un- ødvendig å bli våt om ein ikkje absolutt måtte. Dei fleste klarte likevel å kome seg frå eine sida til den andre utan den heilt store dramatikken, men noko vakkert syn var det neppe.

Livsfarleg. Livsnødvendig.

Eg og vatnet

Eg har alltid drøymt om å hanskast med deg på ein grasiøs måte. Å kunne stupe som ei svale og svømme som ein delfin. Det har liksom ikkje lykkast. Ingen kan seie at eg ikkje har prøvd. Då eg reiste til Arizona som syttenåring, var det mykje som var ukjent. Symjing var den einaste sporten eg forsto reglane på så eg meldte meg på. Heile poenget var altså å kome seg frå den eine sida til den andre, på kortast muleg tid. Sjølve konseptet var nytt for meg då eg tidlegare kun hadde fokusert på å kome meg levande frå det. Etterkvart vart det også poengtert at det helst skulle vere att vatn i bassenget når eg kom fram. På dette tidspunktet tykte eg vel kanskje at dei byrja bli vel kravstore, men lot det stå til.
Kvar dag før skulen heldt eg altså på å drukne mens trenaren sto og brølte på sidelinja.
Kvar. Einaste. Dag. Til slutt leverte eg oppsigelsen og sa: «Norwegians don’t swim.» Både trenaren og blodtrykket hans virka letta over denne beslutinga. Eg seier som Drillo. Eg kan ikkje symje raskt, men bade fort – det er eg god på! Bading i basseng er jo tross alt ein ting. Havet er noko heilt anna.

Salt, svart og sint

Havgapet

Berre sjølve ordet gjev meg frysningar, og ikkje utan grunn. Det er ingen stad for ferskingar. Det kan vi berre understreke med ein einaste gong. Når eg ein sjeldan gong (og av ein eller annan obskøn grunn) kjenner behovet for å hoppe ut i avgrunnen, angrar eg umiddel- bart. For kven veit kva som ligg der nede i djupet og luskar? Dessuten får eg den same følelsen som når eg set hovudet fast i ein genser utan å finne vegen ut. Eg kan rett å slett ikkje kome meg fort nok opp att, og symjer så fort eg klarar (som jo ikkje er særleg fort) inn til land medan eg gulpar og svelger vatn om einannan. Det heile er eit ganske patetisk syn. Fyrst panikken i det eg treff vatnet, så den ville slåsskampen. I dette sekundet ryk alle leksjonar om crawl, stødige brysttak og sjølv- respekt rett til helvete, og teknikken minnar mest om ein litt rusten golden retriever. Det er ein grunn til at eg stadig held meg så langt inne i landet eg kjem.

Eit lite møte med deg, kan ødelegge ein heil dag, eit hus eller eit liv.

Fjellets gevin$t 

Fjellvatn er noko anna. Her handlar det ikkje lenger om gode fraspark og effektiv pusteteknikk. Det heile er meir uskuldig og som regel hovedkomponenten i historia. Den fine utsikta. Den fine turen. Den gode maten og dei gode minna. Det hender at du stundom serverer harepest til ein stakkar fjellvandrar, men det er absolutt ingen overdreven bruk av slike virkemid- del. Personleg ei tidlegare kjelde til inntekt via gamle grandtanter, men dette er ei anna historie. Poenget er at samhandlinga oss imellom er annleis på fjellet. Her er det meir «eg mot deg» – og konkurransen er mykje meir rettferdig fordi eg kan stå trygt på land og pirke med ei fiskestang.

Ein vakker løgnhals.

Kjelda til skjønnheit 

Du kan brukast til så mangt. Fanga i eit glas er du sjølve løysinga. Vegen til lykke og eit godt liv. Nokre av oss har nemleg rekna desiliter sidan vi var fjorten. Ikkje utan grunn. Alle seier nemleg det same. Desse damene som pryda framsida. Hemmeligheita bak eit vakkert ytre er å drikke mykje vatn. I vaksen alder har dei fleste skjønt at dette kanskje er den største overdrivelsen i vår tid. Men når du som trettenåring såg kor lite estetisk imponerande mange av desse ansikta var på sine yngre dagar mot den oppsiktsvekkande skjønnheita dei nå ber, er det vanskeleg ikkje å bli imponert. Kan ein skvett vatn gjera alt dette? Det er berre at dei gløymde å understreke at for at dette skal fungere, må det vera eit visst grunnlag å snakke om i utgangspunktet. Er det ikkje det, må ein nok dessverre kaste ein slant pengar på einkvan for å få bukt med problemet og oppnå det same oppsiktsvekkande resultatet.
Neste gong ein journalist spør eit vakkert ansikt, håpar eg dei veit å spesifisere: Tre liter vatn og tre gode kirurgar.

Du er kjelda til alt.

I desse tider vi no leve i, driv du for det meste gjøn med oss. For berre eit år sidan heldt du på å dra med deg ei heil bygd. Og ikkje kva som helst for bygd. Den tørraste bygda i Noreg heldt på å gjekk med i flaum. Berre eit par månader tidlegare den sommaren var du så gjerrig at vi nesten gjekk til krig og landbruket sto i krise.
Og mens breane smeltar rundt oss, har du lært oss at du alltid vinn. Vi kan ikkje gjere stort anna enn å stå ydmyke på land og håpe på det beste.

Mest av alt skal vi passe oss for å ta deg for gitt. For du er tross alt det mest verdifulle vi har.

Du er vatnet.